کاردرمانی ذهنی

کاردرمانی ذهنی یکی از شاخه های مهم کاردرمانی می باشد که به درمان و کاهش مشکلات ذهنی در کودکان کمک می کند. کاردرمانی ذهنی در کودکان با بهره گیری از متد های تخصصی به آموزش مفاهیم شناختی و تقویت مهارت ها و کارکرد های اجرایی مغز در زمینه ذهنی و درکی می پردازد. نوعی درمان تخصصی تر هم در کاردرمانی ذهنی وجود دارد به نام کاردرمانی ذهنی – آموزشی که در این بخش آموزشی کودکان با مفاهیم رنگ ها، میوه ها، حیوانات، مشاغل و مجموعا مفاهیم پیش دبستانی آشنا می شوند. کاردرمانی در حیطه ی ذهنی به افزایش کارکرد شناختی، رفتاری و ارتباطی کودکان و بزرگسالان مبتلا به اختلالات ذهنی و روانی  می پردازد.

مثال هایی از اقدامات کاردرمانی متناسب با بیماران ذهنی و روان :

کودکان بیش فعال : ارزیابی و تقویت انواع توجه و حافظه ، افزایش ظرفیت توجهی ، کنترل رفتار های تکانه ای ، افزایش تحمل کاری ، یکپارچگی حسی(SI) ، رفتار درمانی و مشاوره به والدین و معلم

اُتیسم : یکپارچگی حسی (SI) ، افزایش ظرفیت توجهی ، کنترل رفتارهای تکانه ای ، رفتار درمانی ، مهارت های ارتباطی ، توجه اشتراکی ، بازی های نمادین و با قاعده ، مهارت های درکی حرکتی ، جهت یابی ، طرحواره ی بدنی ، اصلاح حرکات چشم ، روش PECS و افزایش تماس چشمی

اختلالات یادگیری: افزایش آگاهی واج شناختی ، رمزگشایی کلمات ، تقویت انواع مهارت های شناختی ، تقویت مهارت نامگذاری سریع ، روابط فضایی ، جهت یابی ، مهارت های پیش ریاضی ، مفهوم اعداد و تناظر یک به یک ، مهارت های ظریف نوشتاری و درک حرکت

ناتوان ذهنی و سندروم داون: ارتقا مهارت های ظریف دستی ، تقویت مهارت های شناختی ، رفتار درمانی ، آموزش مهارت های اجتماعی ، رویکرد درکی حرکتی و…

خام حرکتی: تقویت مهارت های دستی ، هماهنگی چشم و دست ، اصلاح حرکات چشمی ، تعادل ، مهارت های درکی حرکتی ، اصلاح طرحواره ی بدنی ، درک روابط فضایی و جهت یابی

سایر اختلالات شامل اضطراب و اختلالات رفتاری ، سندروم رت و آسپرگر ، اختلال سلوک و… می باشد.

اقدامات کاردرمانی برای بیماران ذهنی و روان
تکنیک های کاردرمانی ذهنی

تکنیک های مهم و اصلی مورد استفاده در کاردرمانی ذهنی

Sensory motor approach-1(متد حسی حرکتی) : این رویکرد بیشتر ضمینه های حرکتی را شامل می شود بعنوان مثال  اختلال هماهنگی رشدی تا ۵ سالگی ظاهر میشود و تظاهر حرکتی دارد ولی بعدا به اختلالات یادگیری  منجر میشود. هدف اصلی رو تکامل رشدی وحرکتی میباشد(تکامل مایلستونها)

perceptual motor-2 (متد درکی حرکتی) : در این سطح حرکات کودک معنا ومفهوم درکی وشناختی دارد وبیشتر جنبه های حرکتی که همراه با برنامه ریزی وطرح میباشد.مناسب برای کودکانی که به مهد کودک میروند و نیازمند مهارت های سطح بالاتر می باشند. اوج این فعالیت دوران پیش دبستانی و مدرسه میباشد.گره زدن یکی از فعالیتهایی نیاز به شناخت دارد.

sensory integration-3 (متد یکپارچگی حسی) : در این رویکرد کودک مرکز فعالیت قرار دارد. یکپارچگی حسی یک فرایند عصبی رفتاری است.حاصل آن یک رفتار شکل میگیرد. اطلاعات حسی که لازم وکافی برای یک رفتار است از قسمتهای مختلف مغز باهم یکپارچه میکند که در نتیجه یک رفتار انطباقی شکل میگیرد( مثل بازی وارتباط با همکلاسیها)

cognitive-4 (متد شناختی) : اختصاصا روی جنبه های شناختی(توجه،  حافظه ، حل مسئله، کاردهای اجرایی) متمرکز است. کاردرمانگر هر چیزی را که مانع انجام فعالیت های طبیعی شخص باشد تغییر می دهد. وی در محیط زندگی و کار فرد تغییراتی می دهد تا وی بهتر بتواند زندگی کند. در نوع کار شخص تغییراتی می دهد تا بهتر بتواند از عهده وظایف محوله خود برآید. ابزارهای خاصی به فرد می دهد تا وی با کمک آنها بتواند بهتر کارهایش را انجام دهد و مهارت های فرد را در انجام فعالیت هایش افزایش می دهد.

مجموعه اختلالات که متخصصين کاردرماني ذهني به درمان آنها مي پردازند شامل موارد ذيل مي باشد

مراحل تکاملی ذهنی کودکان تا ۳ سالگی در کودکان طبیعی به شرح زیر است :

مراحل تکامل ذهنی کودکان تا ۱۲ماه :می‌تواند دستورهای تکی را درک کند و انجام دهد مانند “توپ را به من بده” .کودکان بزرگ‌تر و دیگر بزرگسالان را نگاه می‌کند و از آن‌ها تقلید می‌کند.کارهایی که برای او اشتیاق آور هستند را تکرار می‌کند برای مثال چیزی را از یک لبه پایین می‌اندازد تا شما دوباره آن را بردارید.به کتاب با دقت نگاه می‌کند و صفحات آن را ورق می‌زند.

مراحل تکامل ذهنی کودکان از ۱۲تا۱۵ماه

دستورهای ساده را می‌فهمد و انجام می‌دهد.فعالیت‌های دیگران را تقلید می‌کنند مانند جارو زدن خانه.شروع به انجام بازی‌های فکری و حل مسئله می‌کند مانند حل کردن یک پازل

مراحل تکامل ذهنی کودکان ۲ ساله

می‌تواند دستورات دو قسمتی را بفهمد و اجرا کند (برای مثال اسباب‌بازی‌ات را بردار و در قفسه بگذار)می‌تواند بسیاری از اجزای بدن خود را نام ببرد.می‌تواند به قسمت‌های مشخص عکس در کتاب اشاره کند.می‌تواند بازی‌های انجام دهد که رد آن نقش بازی می‌کند، برای مثال نقش مادری که به کودک خود (عروسک) غذا می‌دهد.

مراحل تکامل ذهنی کودکان ۲٫۵ ساله

شروع به فکر کردن در مورد چیزهای خنده‌دار می‌کند (مثلاً به یک گربه بالدار فکر می‌کند و این برایش خنده‌دار است)مفهوم یک موضوع یا شیء را درک می‌کند (مثلاً ” این قطعه را به من بده”)

مراحل تکامل ذهنی کودکان ۳ساله

نام و نام خانوادگی و سن خود را می‌داند.می‌تواند نقش یک شخصیت دیگر را بازی کند.می‌تواند تا سه بشمارد.پازل‌های ساده را می‌تواند حل کند.می‌تواند داستان یک کتاب را بازگو کند.