در سال های اخیر پزشکان به هنردرمانی توجه ویژه ای داشته اند و از آن به عنوان نوعی روش درمانی کاملا متمایز یاد می کنند. اگر شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید که به هنر عشق می ورزید و علاقه مندید از آن به عنوان یک راه حل درمانی مفید و در عین حال لذت بخش برای حل مشکلات خود و یا اطرافیانتان استفاده کنید، پیشنهاد می کنیم این مطلب را دنبال نمایید.
هنردرمانی چیست؟
هنردرمانی یا آرت تراپی نوعی روش درمانی است که از روند خلق یک اثر هنری برای بهبود جسم و روح افراد کمک می گیرد. فرآیند خلق یک اثر می تواند به افراد در رفع مشکلاتشان و همچنین مدیریت رفتارها و احساسات، کاهش استرس و بهبود عزت نفس آنها کمک کند. مراجعان به مراکز کار درمانی می توانند با راهنمایی های یک درمانگر با تجربه پیام های غیر کلامی و همینطور نمادها و استعاره هایی را که اغلب در اشکال هنری خودشان و یا فرزندان آنها یافت می شود، رمزگشایی کنند. این منجر به درک بهتر احساسات و رفتار آنها می شود. به این ترتیب می توان در جهت حل مسائل عمیق تر آنها نیز تلاش کرد.
هنردرمانی برای چه افرادی مناسب است؟
هنر درمانی در واقع نوعی روان درمانی است که از اشکال مختلف هنر به عنوان وسیله ای برای بیان احساسات و برقراری ارتباطات استفاده می کند. تکنیک های هنر درمانی می تواند به طیف گسترده ای از افراد در گروه های سنی مختلف نظیر کودکان، جوانان ، بزرگسالان و سالمندان کمک کند.
این تکنیک همچنین برای درمان طیف گسترده ای از مشکلات و ناتوانایی ها کاربرد دارد. برخی از این موارد عبارتند از: مشکلات عاطفی، مشکلات رفتاری یا بهداشت روانی، اضطراب، افسردگی، مشکلات یادگیری، ناتوانی و بیماری های جسمی، طیف اوتیسم و غیره. در ادامه در رابطه با انواع گوناگون هنر درمانی و مزایای آن بیشتر توضیح می دهیم.
انواع گوناگون هنردرمانی و برخی از ابزارهای کاربردی آن
انواع هنرهایی که در هنردرمانی مورد استفاده قرار می گیرد عبارتند از: نقاشی، مجسمه سازی، عکاسی، کلاژ، موسیقی، رقص، نمایش، شعر و … . این هنرها تحت عناوین نقاشی درمانی، موسیقی درمانی، نمایش درمانی و قصه درمانی توسط درمانگران مراکز کاردرمانی ارائه می شوند.
رنگ،گِل، مقوا، مواد دور ریختنی، بعضی از آلات موسیقی و به طور کلی هر چیز دیگری که در ارتباط با هنر و خلق یک اثر هنری است، به عنوان ابزاری برای آرت تراپی مورد استفاده قرار می گیرد.
تمرین های هنری مذکور فرصتی برای ایجاد هماهنگی میان چشم ها و دست ها به وجود می آورند که در نتیجه آن مسیرهای عصبی میان دست و مغز فعال می گردد. همین ویژگی باعث می شود تا سطح انرژی و اعتماد به نفس در افراد افزایش یابد. البته اخیرا هنردرمانی در حوزه های شناختی و رفتارگرایی نیز به منظور ایجاد مهارت های اجتماعی کاربرد دارد. به این ترتیب می توان گفت هنردرمانی یکی از بهترین روش ها برای حل مشکلات رفتاری بچه های اتیستیک به شمار می رود.
برخی از مزایای مهم هنردرمانی
مهم نیست که شما چه کسی هستید، از کجا آمده اید، چند سال دارید و یا چه کاری انجام می دهید. در هر صورت شما می توانید از مزایای هنر درمانی بهره مند گردید.
برخی از این مزایا عبارتند از:
- بهبود عزت نفس
- کنترل اعتیاد
- افزایش توانایی در کسب آرامش
- کاهش استرس و اضطراب
- بهبود هوش هیجانی کودکان
- افزایش توانایی مقابله با بیماری های جسمی مزمن
- بهبود سلامت روان و مهارت های ارتباطی
- افزایش تمرکز و کسب مهارت های حل مسئله
- امکان رو به رو شدن با آسیب های روحی و روانی گذشته
هنردرمانی برای کودکان
هنردرمانی برای درک كودكانی که بیان کردن احساسات با گفتن کلمات برای آنها دشوار است، بسیار مفید می باشد. همچنین موجب می شود تا مقاومت کودکان نسبت به درمان کاهش یابد و آنها را تشویق به بیان احساسات و تجارب شخصی شان می کند.
آرت تراپی حتی می تواند به عنوان یک وسیله آموزشی غیر مستقیم برای کودکان و نوجوانان مورد استفاده قرار بگیرد. لذت بخش بودن این روش درمانی موجب می شود تا کودک تمام مراحل درمان را تا نتیجه گیری کامل درمانگر ادامه دهد.
هنردرمانی برای مبتلایان به اختلال طیف اوتیسم
متاسفانه بیشتر اوقات تصور می شود که یک شخص ناتوان یا کم‌توان در برقراری ارتباط کلامی، در دیگر زمینه ها نظیر هنر نیز از توانایی برخوردار نیست که این کاملا اشتباه است. آثار هنری حالتی از ارتباط میان انسان ها بدون نیاز به تعامل کلامی است. بنابراین می تواند یک درمان موثر برای کودکان و بزرگسالان طیف اوتیسم باشد که در برقراری ارتباط کلامی دچار ضعف هستند.
در واقع هنردرمانی می تواند به افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم نیز کمک کند تا بتوانند با دنیای پیرامون خود ارتباط بهتری برقرار نمایند و احساسات و تفکراتشان را از طریق استعدادهای هنری خود به نمایش بگذارند.
جلسات هنردرمانی در مراکز اوتیسم
با توجه به اینکه طرفداران این روش درمانی بسیار زیاد هستند، خیلی از مراکز اوتیسم نظیر مرکز اتیسم شهر ری، به صورت منظم و هفتگی کارگاه های انفرادی و گروهی هنردرمانی را زیر نظر متخصصان و درمانگران با تجربه برگزار می کنند.
مانند هر روش درمانی دیگر، اولین جلسه هنردرمانی نیز بیشتر شامل صحبت کردن شما با درمانگر در مورد مشکلات خود و یا اطرافیانتان می باشد. در ابتدا در مورد نوع آثار هنری که شما بیشتر به آن علاقه مند هستید صحبت می شود. در هنگام شروع به خلق اثر ممکن است، کاردرمان در ابتدا هیچ گونه دخالت و یا قضاوتی در روند کار شما نداشته باشد.
پس از پایان یک اثر هنری و بعضی اوقات نیز در حین کار، درمانگر سوالاتی در مورد نوع احساسی که شما در هنگام ایجاد اثر داشته اید خواهد پرسید. به این ترتیب به تدریج سعی می کند از طریق آثار هنری شما با نوع احساسات و احوالاتتان بیشتر آشنا گردد و به شما در درمان این مشکلات تا جایی که امکان دارد کمک کند.
آیا هنردرمانی به استعداد خاصی نیاز دارد؟
برای شرکت در جلسات آرت تراپی، هیچ نیازی به تجربه قبلی در زمینه هنر و یا برخورداری از استعداد و توانایی های هنری خاصی وجود ندارد و تمامی افراد می توانند از مزایای این روش درمانی بهره مند گردند. بنابراین افراد در ایجاد هر نوع اثری آزاد هستند و مجبور نیستند اثری بدون ایراد ارائه دهند.